سوالات کودکان درباره خدا و جواب هایی که می توان به آنها داد

سوالات کودکان درباره خدا و جواب هایی که می توان به آنها داد

پرسش‌‏های کودکان درباره‏ ی خدا را جدی بگیرید و به آن‏ ها پاسخ دهید. پاسخ‏ هایی از قبیل این که «بعد می‏فهمی» یا «بزرگ می‏شوی و خواهی فهمید»، درست نیست؛ زیرا ممکن است از ناآگاهان یا غرض ‏ورزان بپرسد و دچار سردرگمی یا انحراف شود. هیچ‏گاه به پرسش‏های کودکان درباره ‏ی خدا، بی‏درنگ و بدون تأمل پاسخ ندهید. پاسخ به این گونه پرسش‏ها باید در زمان و مکان مناسبی باشد. هنگام آشپزی، زمان آماده شدن برای خروج از منزل، هنگام مرتب کردن اتاق‏ها و…، زمان‏های مناسبی نیستند و اگر کودک شما در این گونه موقعیت‏ها پرسید، پاسخ آن را به زمان مناسبی واگذارید. پاسخ ‏های شما باید با سن کودک متناسب باشد. استفاده از استدلال‏های ساده برای اقناع کودک خوب است؛ اما استدلال‏های فلسفی سنگین فایده ‏ای ندارد.

در برابر سوال فرزند 4 ساله ام راجع به اینکه خدا چگونه به انسان کمک می کند و خدا کجاست چه جواب بدهم؟

پاسخ: کودکان به یک سنی که می رسند پرسشگر شده و راجع به همه چیز زیاد سؤال می کنند. البته بهتر است سؤالات آن ها با صبر و حوصله و با توجه به ظرفیت و روانشناسی کودک جواب صحیح و مناسب داده شود، اما بعضی سؤالات هم هست که اگر چه پاسخ روشن دارد، ولی در هر صورت برای کودکان قابل فهم نیست، مانند این که خدا چیست؟ کجاست؟ و… لذا آن چه که در این زمینه توصیه شده این است که، در این مواقع ذهن کودک را از این سؤالات مشکل که پاسخ ان هم برای او قابل درک و فهم نیست منتقل نموده و موضوع سخن را بر روی صفات خداوند ببریم، و در این زمینه با بیانی ساده و شیوا اوصاف الهی را برای او بیان نماییم. مانند مهربان بودن خداوند، و این که خداوند بندگان خوب را دوست دارد و… که حتی می توان در این مواقع با بیان داستان های مناسب، جوابی صحیح و شایسته به حس کنجکاو و پرسشگر کودک بدهیم.کار دیگری که در این ارتباط می توان کرد توجه دادن کودک از خدا به اولیای خدا است. اولیای الهی چون از جنس انسان و دارای خصائص مشترک با ما هستند، برای ما قابل فهم ترند. این که احکام و معارف الهی توسط پیامبران و اولیایی از جنس انسان به ما رسیده و ما امر شده ایم که به آنان تاسی کنیم، همین است، که ذهن انسان های معمولی قدرت درک موجودات ماوراء طبیعی را به آسانی ندارد. این در مورد بسیاری از بزرگترها صادق است، چه رسد به کودکان.در زمینه داستان های مربوط به صفات الهی و زندگی اولیاء خدا می توانید به کتاب “داستان راستان” از شهید مطهری مراجعه نمایید و در زمینه پرسش های دینی و اعتقادی، می توانید به کتاب “آموزش دین” نوشته آیت الله ابراهیم امینی، که برای کودکان و نوجوانان نگارش شده است و در این زمینه مفید است مراجعه نمایید. هم چنین برای کودکان می توانید به کتاب های “خدا را چگونه بشناسیم؟”، “چرا به پیغمبر محتاج هستیم؟”، “چگونه می میریم و زنده می شویم؟”(که این دو کتاب راجع به مباحث نبوت و معاد است) نوشته سید مهدی آیت اللهی مراجعه کنید. البته کتاب های دیگری نیز در این زمینه هست، ولی از نویسندگان خارجی است و پاسخ های آن ها هم براساس دیدگاه خودشان است، لذا باید شما آن ها را مطالعه نموده و با آشنایی ای که از قبل با تعلیم و تربیت کودکان، و از طرفی تعالیم الهی دین اسلام دارید آن ها را مطابق با موازین دین اسلام بیان نمایید. در این مورد می توانید به کتاب “کلیدهای آموختن به کودکان” با موضوع “درباره خدا”، نوشته دکتر ایریس یاب، با ترجمه دکتر مسعود حاجی زاده مراجعه نمایید.

مهم‏ترین و شایع‏ترین پرسش‏های کودکان درباره‏ ی خدا عبارتند از:

1. خدا کیست و چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، باید از اوصاف خداوند و مقایسه‏ ی او با دیگران استفاده کرد: خدا کسی است که مهربانی‏اش از پدر و مادر هم بیشتر است. او کسی است که از پدر و مادر هم بیشتر از تو مراقبت می‏کند. خدا از قوی‏ترین کسی که می‏شناسی هم قوی‏تر است.
2. خدا کجا است؟ خدا همه جا هست.
3. چه طور و چگونه خدا همه جا هست؟ خدا مثل ما انسان‏ها نیست که فقط در یک جا هستیم. او قدرتی دارد که می‏تواند همه جا باشد؛ مثل سخنران تلویزیون که در همه‏ ی خانه‏ ها او را می‏بینند.
4. اگر خدا همه جا هست، چرا او را نمی‏بینیم؟ خیلی چیزها مانند هوا، گرما و برق را نمی‏بینیم؛ اما وجود دارند. فرزندی، همین نکته را از پدر خود می‏پرسد. پدر لیوانی آب و دو حبه قند می‏ آورد و مقابل دیدگان فرزند، آن دو حبه قند را داخل آب در لیوان قرار می‏دهد و آن‏ها را در آب حل می‏کند؛ آن گاه می‏پرسد: آیا حبه‏ های قند داخل لیوان هستند یا از آن خارج شده ‏اند؟ فرزند پاسخ می‏دهد: داخل لیوان هستند. پدر: آیا تو آن‏ها را می‏بینی؟ فرزند: خیر. پدر: آن‏ها داخل لیوان هستند؛ اما با چشم دیده نمی‏شوند؛ خدا هم این گونه است.
5. خدا چقدر بزرگ است؟ نمی‏دانم چقدر بزرگ است؛ اما می‏دانم که هیچ چیز در دنیا بزرگ‏تر از خدا نیست. خدا از بزرگ‏ترین کسی که تو می‏شناسی، بزرگ‏تر است.
6. لباس‏ های خدا چه اندازه است؟ خدا مثل ما آدم‏ها نیست که لباس بخواهد.
7. اگر خدا بالا هست، چرا پاهای او را نمی‏بینیم؟ خدا مثل ما آدم‏ها نیست که پا داشته باشد. گذشته از این، ما خدا را با چشم نمی‏بینیم.
8. اگر خدا همه جا هست، چرا به آسمان نگاه می‏کنیم؟ برکت‏های خدا مثل باران، از آسمان فرود می‏آید. ما آدم‏ها، جاهای بلند را بهتر می‏دانیم؛ به همین دلیل، نفر اول مسابقه در کشتی، بر روی سکوی بالاتر می‏ایستد.
9. خدا که بزرگ است، چگونه در قلب ما جا می‏گیرد؟ همان طور که پدر و مادرت در قلب تو هستند.
10. آیا خدا در جاها مانند توالت هم هست؟ بله، خدا همه جا هست. توالت از نظر ما آدم‏ها بد است؛ ولی از نظر خدا بد نیست؛ چون او همه چیز را آفریده است؛ مانند مامان که وقتی برادر کوچولویت را تمیز می‏کند، بدش نمی‏آید.
11. خدا را چه کسی آفریده است؟ خدا همیشه بوده، و ما به این مطلب ایمان داریم و در پی دلیل آن نمی‏رویم؛ مانند این که تو ایمان داری هیچ‏گاه از روی زمین بلند نمی‏شوی؛ ولی دلیل آن را هم نمی‏دانی.